နယ်မှာနေသူများ အသက်ပိုရှည်ကျန်းမာသတဲ့
စိမ်းလန်းစိုပြေတဲ့ လယ်ကွင်းတွေ သစ်တောတွေ တောင်တန်းတွေလို ဧရိယာများနဲ့ သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင်ဒေသတွေမှာ နေထိုင်ကြသူဟာ မြို့ကြီးပြကြီးများမှာ နေထိုင်ကြသူအတွက် စိတ်ကျန်းမာရေး၊ ကိုယ်ကာယကျန်းမာရေးအပြင် အိမ်နီးနားခြင်းတွေ ဆွေမျိုုးနီးစပ်တွေနဲ့ စုပေါင်းပျော်ရွှင်စွာနေထိုင်ကြရတာမို့ ပိုလို့တောင် အသက်ရှည်ကျန်းမာလာတယ်ဆိုတာ လေ့လာချက်တွေ သုတေသနပြုချက်တွေနဲ့ စစ်တမ်းပေါင်းများစွာအရ ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိလာ ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်မန္တလေးကဲ့သို့ မြို့ကြီးတွေမှာ နေထိုင်ကြရသူတွေနဲ့ ကိုယ့််မြို့ကိုယ် ရွာလေးတွေမှာ အေးအေးချမ်းချမ်း နေထိုင်ကြရတဲ့လူတွေတောင် စိတ်ဖိစီးမှုတွေ အတော်ကွာ ခြားလာပါပြီ။ မြို့ကြီးမှာတောင် ရန်ကုန်လိုနေရာမျိုးမှာ တစ်နေရာနှင့် တစ်နေရာသွားချင်ရင် ဘတ်စ်ကား(သို့) တက္ကစီ(သို့) မြို့ပတ်ရထားစီးပြီးသွားလေ့ရှိတာမို့ လမ်းအလျှောက် နည်း သွားကြပါတယ်။ ဆိုင်ကယ်တွေပေါလာတော့လည်း စက်ဘီးနင်းခြင်းလို့၊ အားစိုက်မနင်းရ တော့လည်း လှုပ်ရှားဆိုတာ မရှိသလောက်နည်းပါးလာပြန်ပါတယ်။ ၃၀ မိနစ်လောက်လမ်း လျှောက်သွားရမဲ့ရောမျိုးကိုတောင် ကားစီးသွားရင် ၅ မိနစ် ၁၀ မိနစ်မျှသာ အချိန်ယူရတာမို့ လမ်းလျှောက်မနေကြတော့ပါ။ ကိုယ်ပိုင်ကားတွေပိုများလာတော့ ပိုဆိုးလာပါတယ်။ တော်ရုံ ဖြင့် ကားနဲ့ပဲမော်ကြွားသွားလာချင်ကြတာပေါ့။
တဖန်မြို့ကြီးတွေမှာ တိုက်ခန်းတွေဆိုတော့ ကိုယ်ဝန်းကိုယ်ခြံလေးမရှိတော့ပါ။ အပင် စိုက်ရေမောင်းရန်မြေမရှိပါ။ နယ်မှာ နေတုံးက မြေကြီးဆိုတာ ကိုယ်ဝန်းကိုယ်ခြံထဲမှာ မြေနေရာလပ်မရှိခြံဒေါင့်မှာ သဘာဝအရ ငှက်ကလေးတွေချပေးတဲ့မျိုးစေ့က ပေါက်တဲ့အပင် လေးတွေ သီးပင်စားပင်တွေ ဘယ်နေရာကြည့်ကြည့်ပေါက်ပြီးသားမို့ အိမ်နီးချင်းတို့တောင်း စမရာမလို ကြိုက်သလိုချိုးယူသုံးစားနိုင်ပါတယ်။ စိမ်းစိမ်းစိုစို အပင်လေးတွေက မျက်စိဘယ် နေရာကြည့်ကြည့် မျက်စိတဆုံး စိမ်းလဲ့နေတာပါပဲ။
အစားအသောက်တွေကြည့်ပါက လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် ချက်ပြတ်ပြီး ရောင်းချကြ တာပါ။ ယခုခေတ်မှာတော့ တာရှည်ခံအစား အသောက်မုန့်ထုပ်၊ ဘီစကစ်၊ ကွက်ကီး၊ အချိုရည်မျိုးစုံ၊ အသင့်စားလက်ဖက်ဆီနဲ့ နှစ်ပြန်သုံးပြန်အကြော်တွေ လှိုင်ဘောလယ် နေတော့ လက်ငင်းချက်ခြင်း နေ့ချင်းရောင်းချစားသောက်ရသူများနည်းပါးလာကြပြန်ပါတယ်။ စတိုးဆိုင်ကြီးတွေရဲ့ စင်တွေပေါ်က ကင်ဆာရောဂါနှင့် နှစ်လုံးသွေးကြောပြဿနာတွေပေးမဲ့ (သွေးတိုးရောဂါ ဆီးချို သွေးချိုရောဂါ အဖြစ်များစေနိုင်တဲ့ )အစားအသောက်တို့ကနေရာယူ လာကြတော့ ဆယ်စုနှစ် အတော်လေးကြာခဲ့ပါပြီ။ လူတွေကလည်း ပင်ပင်ပန်းပန်းမချက်ရ တော့ပဲ အလွယ်တကူဝယ်စားနိုင်သော အထုပ်တွေ အပိုးတွေကိုပဲ အကြိုက်တွေ့လာတဲ့အခါ အချိုဓတ်ကဲ၊ အငန်ကဲ၊ ဆားနှင့် အချိုမှုန့် အရသာမြင့်မားတဲ့ အစားအစာတွေေ ရာင်းအား တတ်လာတာ ကိုယ်တွေ့မျက်မြင်ပါပဲ။ သူတို့တွေကြီးထွားတိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးလာလေ လူတွေ ဆေးရုံဆေးခန်းကြီးတွေမှာ ကြိတ်ကြိတ်တိုးတိုးများလားတာ သိပ်တော့ မထူးဆန်းလှပါ။
တဖန်မြို့ကြီးပြကြီးတွေတတ်ပြီး အလုပ်အကိုင်ရှာဖွေကြရတဲ့အခါ အပြိုင်အဆိုင် ရှိလာ ကြတယ်။ ကာယ သို့မဟုတ် ဥဏလုပ်ငန်း ဝန်းထမ်းကြရာမှာ အိမ်ငှားရတဲ့ ကိစ္စ၊ အစား အသောက်အနေအထိုင်ချို့တဲ့တာလည်းရှိကြတော့ စိတ်ဖိစီးမှုတွေ များတတ်ပါတယ်။ ရုံးတတ် ရုံးဆင်းတောင်တချိုု့ဆိုရင် မနက်အိမ်(သို့) အိမ်ငှား(သို့) အဆောင်က နံနက်(၇) နာရီ စထွက်ရတာရှိသလို၊ မြို့ပြင်ကဆိုရင် ကားကြပ်ကားလမ်းပိတ်မှုတွေကြောင့် ဒီထက်စောစော ထပြီး အလုပ်ရှိရာလာရပါတယ်။ ရုံးသို့မဟုတ် အလုပ်က ညနေခင်းပိုင်း ၅ နာရီသိမ်းပေမဲ့ အိမ်ပြန်ရောက် အဆောင်ပြန်ရောက်ဖို့ ဘတ်စ်ကားအဆင့်အဆင့်စီးရတာနဲ့ ညမိုးစုပ်စုပ်ချုပ် ၈ နာရီ သို့မဟုတ် ၉ နာရီလောက်မှ အိမ်ပြန်ရောက်ရေမိုးချိုးအနားယူကြရပါတယ်။ လူငယ်တွေအဖို့မတောင်းတာပေမဲ့ အသက်ရလာတဲ့အခါ အတော်လေး ပင်ပန်းစေပါတယ်။ ကုန်တိုက်ကြီးတွေမှာ အလုပ်လုပ်ကြရရှာတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေဆိုရင် နံနက် ၉ နာရီ ဆိုပေမဲ့ ဆိုင်ပိတ်ရန်နှင့်ပစ္စည်းတွေနေရာပြန်ချရသိမ်းဆည်းရတာမျိုးရှိပါက ၁၀ နာရီထိုးခါနီးမှသာ အိမ် ပြန်ရတာကို တခါတရံ ဆုံဘူးလို့သိရတယ်။ ဒီလိုနဲ့ အလုပ်သံသရာလည်နေရတာ နားရက် လေး တစ်ရက်ဟာ သူတို့အဖို့ကတော့ တန်ဖိုးရှိစေပါလိမ့်မယ်။ နားရက်မှ အဝတ်လျှော် ဈေးဝယ် စသည်ဖြင့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာတွေ လုပ်ဆောင်ကြရမှာဖြစ်တယ်။ လုပ်ငန်းခွင်ထဲက ဝန်ထမ်းအချင်းချင်းသာ နားလည်မှုပေးနိုင်မှာဖြစ်ပြီး တခါတစ်ရံ ဝန်ထမ်းအချင်းချင်း(သို့) ကတ်စတန်မာ ဖောက်သည် ဈေးဝယ်သူတွေ(သို့) အထက်က တာဝန်ရှိသူနဲ့ ဆက်ဆံရေး မပြေလည်ပါက အလုပ်ခွင်မှာပျော်ရွှင်မှုနည်းပါးသွားတတ်တာတွေလည်း ရှိတော့ စိတ်ဖိစီး စေတာပါပဲ။ ဒီကြားထဲ အလုပ်အကိုင်မရှိတော့တဲ့အခါ (သို့) အလုပ်ပြုတဲ့အခါမှာလည်း စိတ် ပိုင်းဆိုင်ရာပြဿနာတွေရှိလာတတ်ပါတယ်။
နယ်မှာတော့ ကိုယ်နေတဲ့ ဒေသကိုက စိန်းလန်းနေပြီး အမျိုးတွေဆွေမျိုးနီးစပ်တွေ(သို့) နှစ်အိမ့်တစ်အိမ်လိုရင်းရင်းနှီးနှီးသူရှိကိုယ်စား ကိုယ်ရှိသူစား နေထိုင်ကြရတဲ့ရိုးသားတဲ့ဘဝမှာ စိတ်ပျော်ရွှင်စေသလို တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးဖေးကူလက်တွဲ ခေါ်ဆောင်တတ်တဲ့ စိတ်သဘောဖြူစင် သန့်ရှင်းမှုတွေက ကိုယ့်ကိုကိုယ် ယုံကြည်မှုမြင့်မားစေပါတယ်။ အပြိုင်အဆိုင်လည်း နည်းတာ တော့ မြို့ကြီးတွေနဲ့မတူတာ အမှန်ပါပဲ ။ အေးအေးချမ်းချမ်းနေတတ်သူတွေများပါတယ်။
အမေရိကန်လို့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လှတယ်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံကြီးတွေမှာတောင် နိုင်ငံအနှံ့ရှိ အမေရိကန်အမျိုးသမီးကြီးပေါင်း တစ်သိန်းရှစ်ထောင်(၁၀၈,၀၀၀) ဦးထက်မက ပါဝင်တဲ့ ကူညီ ပါဝင်သူများအား ၂၀၀၀ ခုနှစ်မှစပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်အထိ သူနာပြုကျန်းမာရေးလေ့လာသူများ အဖွဲ့မှ စာရင်းကောက်စစ်တမ်းယူခဲ့ရာ ဟားဘတ်ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာန၊ ဘရစ်ဟမ်းနှင့် အမျိုးသမီးဆေးရုံတို့မှ သုတေသီများက စစ်ဆေးသုတေသနလေ့လာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်းတို့စစ်ဆေးတွေ့ရှိလာချက်အရတောတောင်စိမ်းလန်းတဲ့ဒေသနားတဝိုက်နေထိုင်ကြသူ တွေ လယ်ယာစိုက်ပျိုးဥယျာဉ်ခြံထဲမှာ စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်နေထိုင်ကြသူတွေမှာ ရောဂါဖြစ်တာ နည်းပါးကြသလို သေဆုံးနှုံးလည်းမြို့ကြီးပြကြီးမှာနေထိုင်ကြတဲ့ အမျိုးသမီးကြီးတွေထက် ပို၍ နည်းပါးလှတာကို ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိခဲ့ကြလို့ပါပဲ။ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၁၂% ပို၍နည်းပါးစွာ သေဆုံးကြောင်းနှိုင်းယှဉ်မိကြတယ်။
ထိုသုတေသီတွေတွေ့ရှိချက်အရ သဘာဝပေါက်ပင်တွေရှင်သန်ရာ တောတောင် များက ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ပူပြင်းခြောက်သွေ့ကာလဘေးလေဘေးရေဘေး ကြုံတွေ့လာနိုင် တာမို့ သစ်ပင်သစ်တောထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှု အဆင့်အတန်းမြင့်မားပါက ထိုဒေသရှိ လူတွေလည်း ကျန်းမာရေးအထူးကော်းမွန်ကာ ရောဂါဘယဖြစ်နှုန်းနည်းသလို ရောဂါဘယ တွေကြောင့် သေဆုံးနှုန်းလည်း နည်းလှပါတယ်။ မြို့ကြီးပြကြီးလို မွန်းကြပ်မှုမရှိ (လေထုညစ် ညမ်းမှုနည်းပါးတာမို့) အသေအအပျက် ပို၍ နည်းပါးရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ထိုသုတေသန အဖွဲ့ရဲ့ စစ်တမ်းအရဤတွေ့ရှိချက်ဟာ အမျိုးသမီးတွေလိုပဲ အမျိုးသားတွေမှာလည်း အတူတူပဲဖြစ်မှာလို့ ယုံကြည်ကြပါသတဲ့။
သုတေသနလုပ်ဆောင်ရာမှာ တက်ကြွလှုပ်ရှားမှုရှိတဲ့သူတို့ရဲ့ရလဒ်အရ သဘာဝတော တောင်စိမ်းလန်းတဲ့ နယ်မြေဒေသနားမှာနေထိုင်ကြတဲ့ အမျိုးသမီးများတွင် ကျောက်ရောဂါ ကြောင့်သေဆုံးနှုန်း ၄၁% အသက်ရှုလမ်းကြောင်းပြဿနာရောဂါတွေကြောင့် သေဆုံးနှုန်း ၃၄%နှင့် ကင်ဆာရောဂါတွေကြောင့် သေဆုံးရနှုန်း ၁၃% ပို၍နည်းပါးကြကြောင်း မြို့ကြီး ပြကြီးဒေသများတွင် နေထိုင်ကြတဲ့ အမျိုးသမီးများနှင့် နှုန်းယှဉ်ရာမှာ တွေ့ရှိလာတဲ့အချက် တွေဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။
နယ္မွာေနသူမ်ား အသက္ပုိရွည္က်န္းမာသတဲ့
စိမ္းလန္းစိုိေျပတဲ့ လယ္ကြင္းေတြ သစ္ေတာေတြ ေတာင္တန္းေတြလုိ ဧရိယာမ်ားနဲ႕ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ေဒသေတြမွာ ေနထုိင္ၾကသူဟာ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးမ်ားမွာ ေနထိုင္ၾကသူအတြက္ စိတ္က်န္းမာေရး၊ ကုိယ္ကာယက်န္းမာေရးအျပင္ အိမ္နီးနားျခင္းေတြ ေဆြမ်ုဳိးနီးစပ္ေတြနဲ႕ စုေပါင္းေပ်ာ္ရႊင္စြာေနထိုင္ၾကရတာမို႕ ပုိလုိ႕ေတာင္ အသက္ရွည္က်န္းမာလာတယ္ဆုိတာ ေလ့လာခ်က္ေတြ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြနဲ႕ စစ္တမ္းေပါင္းမ်ားစြာအရ ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိလာ ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ရန္ကုန္မႏၱေလးကဲ့သုိ႕ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ ေနထုိင္ၾကရသူေတြနဲ႕ ကုိယ့္္ၿမိဳ႕ကုိယ္ ရြာေလးေတြမွာ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနထုိင္ၾကရတဲ့လူေတြေတာင္ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ အေတာ္ကြာ ျခားလာပါၿပီ။ ၿမိဳ႕ႀကီးမွာေတာင္ ရန္ကုန္လုိေနရာမ်ဳိးမွာ တစ္ေနရာႏွင့္ တစ္ေနရာသြားခ်င္ရင္ ဘတ္စ္ကား(သို႕) တကၠစီ(သို႕) ၿမိဳ႕ပတ္ရထားစီးၿပီးသြားေလ့ရွိတာမုိ႕ လမ္းအေလွ်ာက္ နည္း သြားၾကပါတယ္။ ဆုိင္ကယ္ေတြေပါလာေတာ့လည္း စက္ဘီးနင္းျခင္းလုိ႕၊ အားစုိက္မနင္းရ ေတာ့လည္း လႈပ္ရွားဆိုတာ မရွိသေလာက္နည္းပါးလာျပန္ပါတယ္။ ၃၀ မိနစ္ေလာက္လမ္း ေလွ်ာက္သြားရမဲ့ေရာမ်ဳိးကိုေတာင္ ကားစီးသြားရင္ ၅ မိနစ္ ၁၀ မိနစ္မွ်သာ အခ်ိန္ယူရတာမို႕ လမ္းေလွ်ာက္မေနၾကေတာ့ပါ။ ကုိယ္ပုိင္ကားေတြပုိမ်ားလာေတာ့ ပုိဆုိးလာပါတယ္။ ေတာ္႐ုံ ျဖင့္ ကားနဲ႔ပဲေမာ္ၾကြားသြားလာခ်င္ၾကတာေပါ့။
တဖန္ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ တုိက္ခန္းေတြဆုိေတာ့ ကုိယ္၀န္းကုိယ္ၿခံေလးမရွိေတာ့ပါ။ အပင္ စုိက္ေရေမာင္းရန္ေျမမရွိပါ။ နယ္မွာ ေနတုံးက ေျမႀကီးဆုိတာ ကုိယ္၀န္းကုိယ္ၿခံထဲမွာ ေျမေနရာလပ္မရွိၿခံေဒါင့္မွာ သဘာ၀အရ ငွက္ကေလးေတြခ်ေပးတဲ့မ်ဳိးေစ့က ေပါက္တဲ့အပင္ ေလးေတြ သီးပင္စားပင္ေတြ ဘယ္ေနရာၾကည့္ၾကည့္ေပါက္ၿပီးသားမုိ႕ အိမ္နီးခ်င္းတုိ႕ေတာင္း စမရာမလုိ ႀကိဳက္သလုိခ်ဳိးယူသုံးစားႏိုင္ပါတယ္။ စိမ္းစိမ္းစုိစုိ အပင္ေလးေတြက မ်က္စိဘယ္ ေနရာၾကည့္ၾကည့္ မ်က္စိတဆုံး စိမ္းလဲ့ေနတာပါပဲ။
အစားအေသာက္ေတြၾကည့္ပါက လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ခ်က္ျပတ္ၿပီး ေရာင္းခ်ၾက တာပါ။ ယခုေခတ္မွာေတာ့ တာရွည္ခံအစား အေသာက္မုန္႕ထုပ္၊ ဘီစကစ္၊ ကြက္ကီး၊ အခ်ဳိရည္မ်ဳိးစုံ၊ အသင့္စားလက္ဖက္ဆီနဲ႕ ႏွစ္ျပန္သုံးျပန္အေၾကာ္ေတြ လိႈင္ေဘာလယ္ ေနေတာ့ လက္ငင္းခ်က္ျခင္း ေန႔ခ်င္းေရာင္းခ်စားေသာက္ရသူမ်ားနည္းပါးလာၾကျပန္ပါတယ္။ စတုိးဆုိင္ႀကီးေတြရဲ႕ စင္ေတြေပၚက ကင္ဆာေရာဂါႏွင့္ ႏွစ္လုံးေသြးေၾကာျပႆနာေတြေပးမဲ့ (ေသြးတုိးေရာဂါ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ အျဖစ္မ်ားေစႏုိင္တဲ့ )အစားအေသာက္တုိ႕ကေနရာယူ လာၾကေတာ့ ဆယ္စုႏွစ္ အေတာ္ေလးၾကာခဲ့ပါၿပီ။ လူေတြကလည္း ပင္ပင္ပန္းပန္းမခ်က္ရ ေတာ့ပဲ အလြယ္တကူ၀ယ္စားႏုိင္ေသာ အထုပ္ေတြ အပုိးေတြကုိပဲ အႀကိဳက္ေတြ႕လာတ့ဲအခါ အခ်ဳိဓတ္ကဲ၊ အငန္ကဲ၊ ဆားႏွင့္ အခ်ဳိမႈန္႕ အရသာျမင့္မားတဲ့ အစားအစာေတြေ ရာင္းအား တတ္လာတာ ကိုယ္ေတြ႕မ်က္ျမင္ပါပဲ။ သူတို႕ေတြႀကီးထြားတုိးတက္ဖြံ႕ၿဖဳိးလာေလ လူေတြ ေဆး႐ုံေဆးခန္းႀကီးေတြမွာ ႀကိတ္ႀကိတ္တုိးတုိးမ်ားလားတာ သိပ္ေတာ့ မထူးဆန္းလွပါ။
တဖန္ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးေတြတတ္ၿပီး အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြၾကရတဲ့အခါ အၿပိဳင္အဆုိင္ ရွိလာ ၾကတယ္။ ကာယ သုိ႕မဟုတ္ ဥဏလုပ္ငန္း ၀န္းထမ္းၾကရာမွာ အိမ္ငွားရတဲ့ ကိစၥ၊ အစား အေသာက္အေနအထုိင္ခ်ဳိ႕တဲ့တာလည္းရွိၾကေတာ့ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ မ်ားတတ္ပါတယ္။ ႐ုံးတတ္ ႐ုံးဆင္းေတာင္တခ်ုဳိ႕ဆိုရင္ မနက္အိမ္(သို႕) အိမ္ငွား(သို႕) အေဆာင္က နံနက္(၇) နာရီ စထြက္ရတာရွိသလုိ၊ ၿမိဳ႕ျပင္ကဆုိရင္ ကားၾကပ္ကားလမ္းပိတ္မႈေတြေၾကာင့္ ဒီထက္ေစာေစာ ထၿပီး အလုပ္ရွိရာလာရပါတယ္။ ႐ုံးသုိ႕မဟုတ္ အလုပ္က ညေနခင္းပုိင္း ၅ နာရီသိမ္းေပမဲ့ အိမ္ျပန္ေရာက္ အေဆာင္ျပန္ေရာက္ဖုိ႕ ဘတ္စ္ကားအဆင့္အဆင့္စီးရတာနဲ႕ ညမုိးစုပ္စုပ္ခ်ဳပ္ ၈ နာရီ သုိ႕မဟုတ္ ၉ နာရီေလာက္မွ အိမ္ျပန္ေရာက္ေရမုိးခ်ဳိးအနားယူၾကရပါတယ္။ လူငယ္ေတြအဖုိ႕မေတာင္းတာေပမဲ့ အသက္ရလာတဲ့အခါ အေတာ္ေလး ပင္ပန္းေစပါတယ္။ ကုန္တုိက္ႀကီးေတြမွာ အလုပ္လုပ္ၾကရရွာတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြဆုိရင္ နံနက္ ၉ နာရီ ဆုိေပမဲ့ ဆုိင္ပိတ္ရန္ႏွင့္ပစၥည္းေတြေနရာျပန္ခ်ရသိမ္းဆည္းရတာမ်ဳိးရွိပါက ၁၀ နာရီထုိးခါနီးမွသာ အိမ္ ျပန္ရတာကုိ တခါတရံ ဆုံဘူးလုိ႕သိရတယ္။ ဒီလုိနဲ႕ အလုပ္သံသရာလည္ေနရတာ နားရက္ ေလး တစ္ရက္ဟာ သူတုိ႕အဖို႕ကေတာ့ တန္ဖုိးရွိေစပါလိမ့္မယ္။ နားရက္မွ အ၀တ္ေလွ်ာ္ ေစ်း၀ယ္ စသည္ျဖင့္ ကုိယ္ေရးကုိယ္တာေတြ လုပ္ေဆာင္ၾကရမွာျဖစ္တယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ထဲက ၀န္ထမ္းအခ်င္းခ်င္းသာ နားလည္မႈေပးႏုိင္မွာျဖစ္ၿပီး တခါတစ္ရံ ၀န္ထမ္းအခ်င္းခ်င္း(သို႕) ကတ္စတန္မာ ေဖာက္သည္ ေစ်း၀ယ္သူေတြ(သို႕) အထက္က တာ၀န္ရွိသူနဲ႕ ဆက္ဆံေရး မေျပလည္ပါက အလုပ္ခြင္မွာေပ်ာ္ရႊင္မႈနည္းပါးသြားတတ္တာေတြလည္း ရွိေတာ့ စိတ္ဖိစီး ေစတာပါပဲ။ ဒီၾကားထဲ အလုပ္အကိုင္မရွိေတာ့တဲ့အခါ (သို႕) အလုပ္ျပဳတဲ့အခါမွာလည္း စိတ္ ပုိင္းဆုိင္ရာျပႆနာေတြရွိလာတတ္ပါတယ္။
နယ္မွာေတာ့ ကုိယ္ေနတဲ့ ေဒသကုိက စိန္းလန္းေနၿပီး အမ်ဳိးေတြေဆြမ်ဳိးနီးစပ္ေတြ(သို႕) ႏွစ္အိမ့္တစ္အိမ္လုိရင္းရင္းႏွီးႏွီးသူရွိကုိ္ယ္စား ကုိယ္ရွိသူစား ေနထိုင္ၾကရတဲ့႐ုိးသားတဲ့ဘ၀မွာ စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္ေစသလုိ တစ္ဦးနဲ႕တစ္ဦးေဖးကူလက္တြဲ ေခၚေဆာင္တတ္တဲ့ စိတ္သေဘာျဖဴစင္ သန္႕ရွင္းမႈေတြက ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ယုံၾကည္မႈျမင့္မားေစပါတယ္။ အၿပိဳင္အဆုိင္လည္း နည္းတာ ေတာ့ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြနဲ႕မတူတာ အမွန္ပါပဲ ။ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းေနတတ္သူေတြမ်ားပါတယ္။
အေမရိကန္လုိ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္လွတယ္ဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံႀကီးေတြမွာေတာင္ ႏို္င္ငံအႏွံ႕ရွိ အေမရိကန္အမ်ဳိးသမီးႀကီးေပါင္း တစ္သိန္းရွစ္ေထာင္(၁၀၈,၀၀၀) ဦးထက္မက ပါ၀င္တဲ့ ကူညီ ပါ၀င္သူမ်ားအား ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွစၿပီး ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အထိ သူနာျပဳက်န္းမာေရးေလ့လာသူမ်ား အဖြဲ႕မွ စာရင္းေကာက္စစ္တမ္းယူခဲ့ရာ ဟားဘတ္ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးဌာန၊ ဘရစ္ဟမ္းႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးေဆး႐ုံတို႕မွ သုေတသီမ်ားက စစ္ေဆးသုေတသနေလ့လာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ၎တုိ႕စစ္ေဆးေတြ႕ရွိလာခ်က္အရေတာေတာင္စိမ္းလန္းတဲ့ေဒသနားတ၀ုိက္ေနထိုင္ၾကသူ ေတြ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိးဥယ်ာဥ္ၿခံထဲမွာ စိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကုိင္ေနထုိင္ၾကသူေတြမွာ ေရာဂါျဖစ္တာ နည္းပါးၾကသလုိ ေသဆုံးႏႈံးလည္းၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးမွာေနထုိင္ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသမီးႀကီးေတြထက္ ပုိ၍ နည္းပါးလွတာကို ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကလုိ႕ပါပဲ။ ရာခုိင္ႏႈန္းအားျဖင့္ ၁၂% ပုိ၍နည္းပါးစြာ ေသဆုံးေၾကာင္းႏႈိင္းယွဥ္မိၾကတယ္။
ထုိသုေတသီေတြေတြ႕ရွိခ်က္အရ သဘာ၀ေပါက္ပင္ေတြရွင္သန္ရာ ေတာေတာင္ မ်ားက ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕ကာလေဘးေလေဘးေရေဘး ႀကံဳေတြ႕လာႏုိင္ တာမုိ႕ သစ္ပင္သစ္ေတာထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈ အဆင့္အတန္းျမင့္မားပါက ထုိေဒသရွိ လူေတြလည္း က်န္းမာေရးအထူးေကာ္းမြန္ကာ ေရာဂါဘယျဖစ္ႏႈန္းနည္းသလုိ ေရာဂါဘယ ေတြေၾကာင့္ ေသဆုံးႏႈန္းလည္း နည္းလွပါတယ္။ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးလုိ မြန္းၾကပ္မႈမရွိ (ေလထုညစ္ ညမ္းမႈနည္းပါးတာမုိ႕) အေသအအပ်က္ ပုိ၍ နည္းပါးရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ထုိသုေတသန အဖြဲ႕ရဲ႕ စစ္တမ္းအရဤေတြ႕ရွိခ်က္ဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြလုိပဲ အမ်ဳိးသားေတြမွာလည္း အတူတူပဲျဖစ္မွာလို႕ ယုံၾကည္ၾကပါသတဲ့။
သုေတသနလုပ္ေဆာင္ရာမွာ တက္ၾကြလႈပ္ရွားမႈရွိတဲ့သူတုိ႕ရဲ႕ရလဒ္အရ သဘာ၀ေတာ ေတာင္စိမ္းလန္းတဲ့ နယ္ေျမေဒသနားမွာေနထုိင္ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ ေက်ာက္ေရာဂါ ေၾကာင့္ေသဆုံးႏႈန္း ၄၁% အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္းျပႆနာေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသဆုံးႏႈန္း ၃၄%ႏွင့္ ကင္ဆာေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသဆုံးရႏႈန္း ၁၃% ပုိ၍နည္းပါးၾကေၾကာင္း ၿမိဳ႕ႀကီး ျပႀကီးေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ ႏႈန္းယွဥ္ရာမွာ ေတြ႕ရွိလာတဲ့အခ်က္ ေတြျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။