မျိုးဥအိမ်ထဲမှာရေအိတ်လေးတွေအများကြီးရှိနေတဲ့ရောဂါ
မိန်းကလေးငယ်လေးတွေ အထူးသဖြင့် အပျိုဖော်ဝင်စအရွယ်တွေမှာဒီ မမျိုးဥအိမ်မှာရေအိတ်လေးတွေအများကြီးရှိနေတဲ့ရောဂါကိုဆေးပညာအခေါ်Polycystic Ovary ( PCOS)လို့ခေါ်ပါတယ်။
အမျိုးသမီး ၁၀ယောက်မှာ ၁ယောက်ထိအဖြစ်များတဲ့ရောဂါပါ။ ဒီလိုဖြစ်ပွားရတဲ့အကြောင်းရင်းကတော့
ခန္တာကိုယ်ထဲမှာ ယောကျာ်းဟော်မုန်း ( Androgen) များလို့ဖြစ်ရတာပါ။ ဟော်မုန်းမညီမျှမှုကြောင့် မမျိုးဥ အိမ်ထဲမှာမမျိုးဥလေးတွေက လစဉ် မကြွေကျနိုင်ဘဲ ရှိတတ်ပါတယ်။ ခံစားရတတ်တဲ့လက္ခဏာတွေကတော့ ဒီလက္ခဏာ ၃ ခုထဲက ၂ခုနဲ့တိုက်ဆိုင်နေပြီဆိုရင်တော့ဒီ ရေအိတ်ရောဂါ ( PCOS) ဖြစ်နေပြီလို့ပြောလို့ရပါတယ်။
၁)ရာသီမမှန်ခြင်း
ရာသီလစဉ်မလာတာ၊ ရာသီ တစ်ခါနဲ့ တစ်ခါကြားကို ၃၅ ရက်ကျော်အောင်ကြာတာ၊ တနှစ်လုံးမှာ ရာသီ၉ခါလောက်ပဲလာတာမျိုးကိုဆိုလိုပါတယ်။
၂) အမျိုးသားဟော်မုန်းများတဲ့လက္ခဏာပြခြင်း
အမျိုးသမီးဖြစ်ပေမယ့်လည်း အမျိုးသားများကဲ့သို့ ထိပ်ပြောင်တာ၊နှုတ်ခမ်းမွှေးပေါက်တာ၊ ခြေလက်တို့မှာ အမွှေးထူတာတွေ ရှိနေတတ်ပါတယ်။
၃) မမျိုးဥ အိမ်မှာရေအိတ်ရှိနေခြင်း
ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန်( Ultrasound) ရိုက်ကြည့်ရင် မမျိုးဥ အိမ်မှာရေအိတ်လေးတွေရှိနေတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဲ မမျိူးဥမကြွေဘဲကလေးမရနိုင်တာမျိုး အိမ်ထောင်ရှင်အမျိုးသမီးတွေမှာတွေ့ရပါတယ်။
ဒီရောဂါရဲ့နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့
- ကလေးမရနိုင်ခြင်း
- ကလေးပျက်ကျခြင်း
- အသည်းအဆီဖုံးယောင်ယမ်းခြင်း
- သွေးတွင်းအဆီဓာတ်များခြင်း
- အစားအသောက်မမှန်ခြင်း၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ ပူပင်စိတ်များခြင်းတို့ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ကုသမှုအနေနဲ့
PCOS ဖြစ်နေတဲ့လူနာတွေအတွက် နေထိုင်မှူပုံစံကအင်မတန်အရေးကြီးပါတယ်။ဝနေတဲ့ ခန္တာကိုယ်ကို ထပ်တိုးပြီးဝမလာစေဖို့ဆိုရင် ကယ်လ်လိုရီနည်းတဲ့အစားအစာတွေကိုရွေးစားပေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အသီးအနှံများများစားပေးမယ်။ အချိုရည်တွေ၊ အသင့်စားတွေရှောင်မယ်။လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်မယ်ဆိုရင် ကိုယ်အလေးချိန်ကို ဖြေးဖြေးမှန်မှန်လျှော့နိုင်မှာပါ။ကိုယ်အလေးချိန်လျော့သွားတာနဲ့အတူ ခံစားရတဲ့လက္ခဏာတွေလည်းသက်သာလာနိုင်ပါတယ်။
ရာသီပုံမှန်ဖြစ်ဖို့ဆိုရင် ဆရာဝန်က
_ ဟော်မုန်းပါဝင်တဲ့ ကိုယ်ဝန်တားဆေးမျိုးပေးနိုင်ပါတယ်။
ကလေးလိုချင်တဲ့ အိမ်ထောင်ရှင်အမျိုးသမီးဖြစ်မယ်ဆိုရင်
_ မမျိုးဥ ကြွေဆေးမျိုးပေးနိုင်ပါတယ်။
မယ်တင်( ဆေး ၁)
မ်ိဳးဥအိမ္ထဲမွာေရအိတ္ေလးေတြအမ်ားႀကီးရွိေနတဲ့ေရာဂါ
မိန္းကေလးငယ္ေလးေတြ အထူးသျဖင့္ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္စအရြယ္ေတြမွာဒီ မမ်ိဳးဥအိမ္မွာေရအိတ္ေလးေတြအမ်ားႀကီးရွိေနတဲ့ေရာဂါကိုေဆးပညာအေခၚPolycystic Ovary ( PCOS)လို႔ေခၚပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီး ၁၀ေယာက္မွာ ၁ေယာက္ထိအျဖစ္မ်ားတဲ့ေရာဂါပါ။ ဒီလိုျဖစ္ပြားရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကေတာ့
ခနၱာကိုယ္ထဲမွာ ေယာက်ာ္းေဟာ္မုန္း ( Androgen) မ်ားလို႔ျဖစ္ရတာပါ။ ေဟာ္မုန္းမညီမၽွမႈေၾကာင့္ မမ်ိဳးဥ အိမ္ထဲမွာမမ်ိဳးဥေလးေတြက လစဥ္ မေႂကြက်ႏိုင္ဘဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ ခံစားရတတ္တဲ့လကၡဏာေတြကေတာ့ ဒီလကၡဏာ ၃ ခုထဲက ၂ခုနဲ႔တိုက္ဆိုင္ေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ဒီ ေရအိတ္ေရာဂါ ( PCOS) ျဖစ္ေနၿပီလို႔ေျပာလို႔ရပါတယ္။
၁)ရာသီမမွန္ျခင္း
ရာသီလစဥ္မလာတာ၊ ရာသီ တစ္ခါနဲ႔ တစ္ခါၾကားကို ၃၅ ရက္ေက်ာ္ေအာင္ၾကာတာ၊ တႏွစ္လံုးမွာ ရာသီ၉ခါေလာက္ပဲလာတာမ်ိဳးကိုဆိုလိုပါတယ္။
၂) အမ်ိဳးသားေဟာ္မုန္းမ်ားတဲ့လကၡဏာျပျခင္း
အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ေပမယ့္လည္း အမ်ိဳးသားမ်ားကဲ့သို႔ ထိပ္ေျပာင္တာ၊ႏႈတ္ခမ္းေမႊးေပါက္တာ၊ ေျခလက္တို႔မွာ အေမႊးထူတာေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။
၃) မမ်ိဳးဥ အိမ္မွာေရအိတ္ရွိေနျခင္း
ကြန္ျပဴတာဓာတ္မွန္( Ultrasound) ရိုက္ၾကည့္ရင္ မမ်ိဳးဥ အိမ္မွာေရအိတ္ေလးေတြရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ မမ်ိဴးဥမေႂကြဘဲကေလးမရႏိုင္တာမ်ိဳး အိမ္ေထာင္ရွင္အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတြ႕ရပါတယ္။
ဒီေရာဂါရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔
- ကေလးမရႏိုင္ျခင္း
- ကေလးပ်က္က်ျခင္း
- အသည္းအဆီဖံုးေယာင္ယမ္းျခင္း
- ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္မ်ားျခင္း
- အစားအေသာက္မမွန္ျခင္း၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ ပူပင္စိတ္မ်ားျခင္းတို႔ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ကုသမႈအေနနဲ့
PCOS ျဖစ္ေနတဲ့လူနာေတြအတြက္ ေနထိုင္မႉပံုစံကအင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။ဝေနတဲ့ ခနၱာကိုယ္ကို ထပ္တိုးၿပီးဝမလာေစဖို႔ဆိုရင္ ကယ္လ္လိုရီနည္းတဲ့အစားအစာေတြကိုေရြးစားေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အသီးအႏွံမ်ားမ်ားစားေပးမယ္။ အခ်ိဳရည္ေတြ၊ အသင့္စားေတြေရွာင္မယ္။ေလ့က်င့္ခန္းပံုမွန္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ေျဖးေျဖးမွန္မွန္ေလၽွာ့ႏိုင္မွာပါ။ကုိယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့သြားတာနဲ႔အတူ ခံစားရတဲ့လကၡဏာေတြလည္းသက္သာလာႏိုင္ပါတယ္။
ရာသီပံုမွန္ျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ ဆရာဝန္က
_ ေဟာ္မုန္းပါဝင္တဲ ့ ကိုယ္ဝန္တားေဆးမ်ိဳးေပးႏိုင္ပါတယ္။
ကေလးလိုခ်င္တဲ့ အိမ္ေထာင္ရွင္အမ်ိဳးသမီးျဖစ္မယ္ဆိုရင္
_ မမ်ိဳးဥ ေႂကြေဆးမ်ိဳးေပးႏိုင္ပါတယ္။
မယ္တင္( ေဆး ၁)