မွေးကင်းစကလေးအသားဝါခြင်း
မွေးကင်းစကလေးများ ဘာကြောင့်အသားဝါတတ်ပါသလဲ။ အသားဝါလာလျှင် မည်သို့ဆောင်ရွက်သင့်ပါသနည်း။
မွေးကင်းစကလေး ဟူသည် မွေးစမှ ကလေးအသက် ၁ လအထိကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထိုအရွယ်ကလေးများ မျက်လုံးနှင့် အသားဝါခြင်းကို မွေးကင်းစကလေး အသားဝါခြင်း ဟုခေါ်ပါသည်။
လူကြီးများကဲ့သို့ အသည်းရောင်ခြင်း၊ သည်းခြေလမ်းကြောင်းပိတ်ခြင်း စသော ရောဂါကြောင့်သာ ဖြစ်ခြင်းမဟုတ်ပါ။
အသားဝါခြင်း အကြောင်းအရင်းမှာ
- ငယ်သွေးလဲ၍ဝါခြင်း
- အမေနှင့် သွေးအမျိုးအစား မတူ၍ဝါခြင်း( အေဘီအိုABO သို့ မဟုတ် အာအိပ်ချ် Rh)
- G6PD ဟုခေါ်သော သွေးတွင်းဓာတ်တစ်မျိုး ချို့တဲ့၍ဝါခြင်း
- မိခင်နို့ကြောင့် ဝါခြင်း(မိခင်နို့သည် ကြာရှည်ကလေးအသားဝါခြင်း ဖြစ်တတ်သော်လည်း ကလေးအတွက် အန္တရာယ် မရှိပါ။ ထို့အပြင် အာဟာရဓာတ် ကြွယ်ဝသောကြောင့် မိခင်နို့တိုက်ကျွေးရန် အထူးလိုအပ်ပါသည်။
- မွေးရာပါရောဂါများကြောင့် ဝါခြင်း။
- လည်ပင်းဓာတ် ချို့တဲ့ခြင်း၊ အသည်းခြောက်ခြင်း၊ သည်းခြေပြွန်ပိတ်ခြင်း စသည်တို့ ကြောင့်ဝါခြင်း။
များသောအားဖြင့် အသက် ၂ရက်မှ ၇ရက်အတွင်းဝါလေ့ ရှိပါသည်။ ဦးစွာ မျက်လုံးနှင့် မျက်နှာ စဝါလာသည်။ ထို့နောက် ကိုယ်အပေါ်ပိုင်း၊ ပြီး ဝမ်းဗိုက်၊ ပြီးနောက် ပေါင်နှင့် လက်မောင်း၊ နောက်ဆုံးမှ ခြေဖဝါး လက်ဖဝါး ဤသို့ အစဉ်အတိုင်းဝါ ပါသည်။
ကလေး အသားဝါလာသည်ဟုထင်ပါက
- မိခင်နို့ ပိုမိုတိုက်ကျွေးပါ။
- ဝါသော၊ အဝါရောင် အဝတ်အစား အသုံးအဆောင်များ မသုံးရပါ။
- ကလေးပစ္စည်းများ အတွင်းသို့ ပရုတ်လုံးမထည့်ပါနှင့်။
- အနည်းဆုံး မနက်တစ်ကြိမ် ညတစ်ကြိမ် ကလေးအသားမည်မျှဝါလာသည်ကို စောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
- မျက်လုံးနှင့် မျက်နှာ၊ ကိုယ်အပေါ်ပိုင်း ထက်ပို၍ဝါလေ့ မရှိပါ။ အကယ်၍ ဤထက် ပို၍ဝါလာပါက ဆရာဝန်တစ်ဦးနှင့် ပြသရန်လိုအပ်ပါသည်။
အောက်ပါ လက္ခဏာများ ရှိပါက ချက်ချင်းဆေးရုံသို့ သွားရောက်ပြသပါ။
- ပေါင်နှင့် လက်မောင်း၊ခြေဖဝါး လက်ဖဝါး ဝါလာခြင်း
- နို့ကောင်းစွာ မစို့နိုင်ခြင်း
- အာခေါင်ခြစ်၍ ငိုခြင်း
- တက်ခြင်း၊မှိန်းခြင်း
ကလေးအသားဝါလာပါက မည်သည့်စစ်ဆေးမှုများခံယူသင့်ပါသနည်း။
- ကလေးသွေးအမျိုးအစားစစ်ဆေးခြင်း( ABO, Rh)
- G6PD စစ်ဆေးခြင်း
- သွေးတွင်းအဝါဓာတ်ပမာဏ စစ်ဆေးခြင်း
- သွေးတွင်းအဝါဓာတ် အမျိုးအစား စစ်ဆေးခြင်း
- သွေးနီဥ ပမာဏစစ်ဆေးခြင်း(PCV)
- ရောဂါပိုးဝင်ရောက်မှု ရှိမရှိစစ်ဆေးခြင်း
- ကာလသားရောဂါပိုးရှိမရှိ စစ်ဆေးခြင်း
မွေးကင်းစကလေးများတွင် သွေးတွင်းအဝါဓာတ်ကို အောက်ပါအတိုင်းစစ်ဆေးရပါမည်။
ကလေး၏ခြေဖနှောင့်မှ သွေးစက်အနည်းငယ်ယူ၍ စက်ထဲထည့်ကာ လှည့်ပြီး နောက် အဖြေကိုဖတ်ခြင်း ဖြင့် သိနိုင်ပါသည်။
လိုအပ်သလို (ဆရာဝန်ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း) သွေးဖောက်စစ်ဆေးရန် လိုပါသည်။
ကုသနိုင်သော နည်းလမ်းများ
မွေးကင်းစကလေးများအသားဝါခြင်းအကြောင်းများ နှင့် အိမ်တွင်းဆောင်ရွက်နိုင်သည်များကို ဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။
သို့သော် ကလေးသည်
- မွေးစမှ ၂ရက်အတွင်းဝါလာသည်ဖြစ်စေ၊
- ၇ရက်ကျော်သော်လည်း အသားဝါ မကျလျှင်ဖြစ်စေ၊
- အန္တရာယ် လက္ခဏာများပြလာ၍ ဖြစ်စေ၊
- ကိုယ်နှင့် ခြေလက်များပါလာသည်ဖြစ်စေ၊
- သွေးတွင်းအဝါဓာတ် ရှိသင့်သည်ထက် အဆမတန် ပိုများနေလျှင်ဖြစ်စေ
စသည်တစ်ခုခုဖြစ်လာပါက ကုသမှု ခံယူသင့်ပါသည်။
ပထမဦးဆုံးမှာ နီးစပ်ရာ ကျန်းမာရေးဆေးခန်း သို့မဟုတ် ဆေးရုံသို့ သွားရောက်၍ ဆရာဝန်နှင့်ပြသကာ စစ်ဆေးကုသမှုခံယူရပါမည်။
ကုသနိုင်သောနည်းလမ်းများမှာ
- သွေးတွင်းအဝါဓာတ်ပမာဏကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးခြင်း၊
- မီးပြ၍ ကုသခြင်း၊
- သွေးလဲ၍ ကုသခြင်း တို့ဖြစ်ပါသည်။
ကုသမှုမခံယူပါက မည်သည့်ဆိုးကျိုးများဖြစ်တတ်ပါသနည်း။
သွေးတွင်းအဝါဓာတ်သည် ၂၀mg% မကျော်လျှင် အန္တရာယ်မရှိပါ။ သို့သော် ထိုပမာဏထက်ကျော်သွားပါက ဦးနှောက်ကို ကာရန်ထားသော အမြှေးပါးကို ဖြတ်ကာ ဦးနှောက်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာပါသည်။ ဝင်ရောက်သောအခါ သွေးတွင်းအဝါဓာတ်ကြောင့် ဦးနှောက်ထိခိုက်မှု(kernicterus, ကာနေးထရပ်) ဖြစ်တတ်ပါသည်။
ကနဦးအစတွင်
- နို့စို့နည်းခြင်း၊
- အသံစူးစူးဖြင့် အော်ငိုခြင်း
- မှိန်းခြင်း
- တက်ခြင်း များဖြစ်တတ်ပါသည်။
သို့သော် အချိန်မီ ကုသမှုမခံယူပါက
- အကြားအာရုံ ထိခိုက်ခြင်း
- ဦးနှောက်ပျက်စီးခြင်း
- ကလေး၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုနှောင့်နှေးခြင်း
- လေဖြတ်ခြင်း တို့ဖြစ်တတ်ပါသည်။
ရီချို(ဆေး ၁)
ေမြးကင္းစကေလးအသားဝါျခင္း
ေမြးကင္းစကေလးမ်ား ဘာေၾကာင့္အသား၀ါတတ္ပါသလဲ။ အသား၀ါလာလွ်င္ မည္သို႔ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသနည္း။
ေမြးကင္းစကေလး ဟူသည္ ေမြးစမွ ကေလးအသက္ ၁ လအထိကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုအရြယ္ကေလးမ်ား မ်က္လံုးနွင့္ အသား၀ါျခင္းကို ေမြးကင္းစကေလး အသား၀ါျခင္း ဟုေခၚပါသည္။
လူၾကီးမ်ားကဲ့သို႔ အသည္းေရာင္ျခင္း၊ သည္းေျခလမ္းေၾကာင္းပိတ္ျခင္း စေသာ ေရာဂါေၾကာင့္သာ ျဖစ္ျခင္းမဟုတ္ပါ။
အသား၀ါျခင္း အေၾကာင္းအရင္းမွာ
- ငယ္ေသြးလဲ၍၀ါျခင္း
- အေမႏွင့္ ေသြးအမ်ိဳးအစား မတူ၍၀ါျခင္း( ေအဘီအိုABO သို႔ မဟုတ္ အာအိပ္ခ်္ Rh)
- G6PD ဟုေခၚေသာ ေသြးတြင္းဓာတ္တစ္မ်ိဳး ခ်ိဳ့တဲ့၍၀ါျခင္း
- မိခင္ႏို့ေျကာင့္ ၀ါျခင္း(မိခင္နို့သည္ ၾကာရွည္ကေလးအသား၀ါျခင္း ျဖစ္တတ္ေသာ္လည္း ကေလးအတြက္ အႏၱရာယ္ မရိွပါ။ ထို့အျပင္ အာဟာရဓာတ္ ၾကြယ္၀ေသာေၾကာင့္ မိခင္ႏို့တိုက္ေကၽြးရန္ အထူးလိုအပ္ပါသည္။
- ေမြးရာပါေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ ၀ါျခင္း။
- လည္ပင္းဓာတ္ ခ်ိဳ့တဲ့ျခင္း၊ အသည္းေျခာက္ျခင္း၊ သည္းေျချပြန္ပိတ္ျခင္း စသည္တို့ ေၾကာင့္၀ါျခင္း။
မ်ားေသာအားျဖင့္ အသက္ ၂ရက္မွ ၇ရက္အတြင္း၀ါေလ့ ရွိပါသည္။ ဦးစြာ မ်က္လံုးႏွင့္ မ်က္ႏွာ စ၀ါလာသည္။ ထို့ေနာက္ ကိုယ္အေပၚပိုင္း၊ ျပီး ၀မ္းဗိုက္၊ ျပီးေနာက္ ေပါင္နွင့္ လက္ေမာင္း၊ ေနာက္ဆံုးမွ ေျခဖ၀ါး လက္ဖ၀ါး ဤသို့ အစဥ္အတိုင္း၀ါ ပါသည္။
ကေလး အသား၀ါလာသည္ဟုထင္ပါက
- မိခင္နုိ့ ပိုမိုတိုက္ေကၽြးပါ။
- ၀ါေသာ၊ အ၀ါေရာင္ အ၀တ္္အစား အသံုးအေဆာင္မ်ား မသံုးရပါ။
- ကေလးပစၥည္းမ်ား အတြင္းသို့ ပရုတ္လံုးမထည့္ပါႏွင့္။
- အနည္းဆံုး မနက္တစ္ၾကိမ္ ညတစ္ၾကိမ္ ကေလးအသားမည္မ်ွ၀ါလာသည္ကို ေစာင့္ၾကည့္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
- မ်က္လံုးႏွင့္ မ်က္ႏွာ၊ ကိုယ္အေပၚပိုင္း ထက္ပို၍၀ါေလ့ မရိွပါ။ အကယ္၍ ဤထက္ ပို၍၀ါလာပါက ဆရာ၀န္တစ္ဦးနွင့္ ျပသရန္လိုအပ္ပါသည္။
ေအာက္ပါ လကၡဏာမ်ား ရွိပါက ခ်က္ခ်င္းေဆးရံုသို့ သြားေရာက္ျပသပါ။
- ေပါင္နွင့္ လက္ေမာင္း၊ေျခဖ၀ါး လက္ဖ၀ါး ၀ါလာျခင္း
- နို့ေကာင္းစြာ မစို့နိုင္ျခင္း
- အာေခါင္ျခစ္၍ ငိုျခင္း
- တက္ျခင္း၊မွိန္းျခင္း
ကေလးအသား၀ါလာပါက မည္သည့္စစ္ေဆးမႈမ်ားခံယူသင့္ပါသနည္း။
- ကေလးေသြးအမ်ိဳးအစားစစ္ေဆးျခင္း( ABO, Rh)
- G6PD စစ္ေဆးျခင္း
- ေသြးတြင္းအ၀ါဓာတ္ပမာဏ စစ္ေဆးျခင္း
- ေသြးတြင္းအ၀ါဓာတ္ အမ်ိဳးအစား စစ္ေဆးျခင္း
- ေသြးနီဥ ပမာဏစစ္ေဆးျခင္း(PCV)
- ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္မႈ ရွိမရွိစစ္ေဆးျခင္း
- ကာလသားေရာဂါပိုးရွိမရွိ စစ္ေဆးျခင္း
ေမြးကင္းစကေလးမ်ားတြင္ ေသြးတြင္းအ၀ါဓာတ္ကို ေအာက္ပါအတိုင္းစစ္ေဆးရပါမည္။
ကေလး၏ေျခဖေနွာင့္မွ ေသြးစက္အနည္းငယ္ယူ၍ စက္ထဲထည့္ကာ လွည့္ျပီး ေနာက္ အေျဖကိုဖတ္ျခင္း ျဖင့္ သိနိုင္ပါသည္။
လိုအပ္သလုိ (ဆရာ၀န္ညႊန္ၾကားသည့္အတိုင္း) ေသြးေဖာက္စစ္ေဆးရန္ လိုပါသည္။
ကုသနိုင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား
ေမြးကင္းစကေလးမ်ားအသား၀ါျခင္းအေၾကာင္းမ်ား နွင့္ အိမ္တြင္းေဆာင္ရြက္နိုင္သည္မ်ားကို ေဖာ္ျပခဲ့ျပီးျဖစ္ပါသည္။
သို႔ေသာ္ ကေလးသည္
- ေမြးစမွ ၂ရက္အတြင္း၀ါလာသည္ျဖစ္ေစ၊
- ၇ရက္ေက်ာ္ေသာ္လည္း အသား၀ါ မက်လွ်င္ျဖစ္ေစ၊
- အႏၱရာယ္ လကၡဏာမ်ားျပလာ၍ ျဖစ္ေစ၊
- ကိုယ္နွင့္ ေျခလက္မ်ားပါလာသည္ျဖစ္ေစ၊
- ေသြးတြင္းအ၀ါဓာတ္ ရွိသင့္သည္ထက္ အဆမတန္ ပိုမ်ားေနလွ်င္ျဖစ္ေစ
စသည္တစ္ခုခုျဖစ္လာပါက ကုသမႈ ခံယူသင့္ပါသည္။
ပထမဦးဆံုးမွာ နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရးေဆးခန္း သို႔မဟုတ္ ေဆးရံုသို႔ သြားေရာက္၍ ဆရာ၀န္နွင့္ျပသကာ စစ္ေဆးကုသမႈခံယူရပါမည္။
ကုသနိုင္ေသာနည္းလမ္းမ်ားမွာ
- ေသြးတြင္းအ၀ါဓာတ္ပမာဏကို အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးျခင္း၊
- မီးျပ၍ ကုသျခင္း၊
- ေသြးလဲ၍ ကုသျခင္း တို႔ျဖစ္ပါသည္။
ကုသမႈမခံယူပါက မည္သည့္ဆိုးက်ိဳးမ်ားျဖစ္တတ္ပါသနည္း။
ေသြးတြင္းအ၀ါဓာတ္သည္ ၂၀mg% မေက်ာ္လွ်င္ အႏၱရာယ္မရွိပါ။ သို႔ေသာ္ ထိုပမာဏထက္ေက်ာ္သြားပါက ဦးေနွာက္ကို ကာရန္ထားေသာ အေျမွးပါးကို ျဖတ္ကာ ဦးေႏွာက္အတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္လာပါသည္။ ၀င္ေရာက္ေသာအခါ ေသြးတြင္းအ၀ါဓာတ္ေၾကာင့္ ဦးေနွာက္ထိခိုက္မႈ(kernicterus, ကာေနးထရပ္) ျဖစ္တတ္ပါသည္။
ကနဦးအစတြင္
- နို႔စို႔နည္းျခင္း၊
- အသံစူးစူးျဖင့္ ေအာ္ငိုျခင္း
- မွိန္းျခင္း
- တက္ျခင္း မ်ားျဖစ္တတ္ပါသည္။
သို႔ေသာ္ အခ်ိန္မီ ကုသမႈမခံယူပါက
- အၾကားအာရံု ထိခိုက္ျခင္း
- ဦးေႏွာက္ပ်က္စီးျခင္း
- ကေလး၏ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈေႏွာင့္ေႏွးျခင္း
- ေလျဖတ္ျခင္း တို႔ျဖစ္တတ္ပါသည္။
ရီခ်ိဳ(ေဆး ၁)
