မိခငမြှတဆင့ြ သနျဓသေားကို ကူးစကရြောဂါမွား
“လူဖှဈရခှငြးဟာ မိုးပေါကြ အပတြဈခွောငြးနဲ့ မှပှငေကြ အပတြဈခွောငြးဆုံဖို့ထကြ ခကတြယြ” လို့ မှတစြှာဘုရားက ဟောတောမြူခဲ့ပါတယြ… ဒီလို လူဖှဈလာဖို့ရာကော.. မိခငဝြမြးကှာတိုကထြဲမှာ ကိုးလ…မှေးဖှားလာပါပှီးက ကနွြးမာသနစြှမြးသော ကလေးတဈယောကြ ဖှဈဖို့ရာ…စသဖှင့ြ အခကွပြေါငြးမွားစှာရှိပါတယြ..
“ကံ ကံ၏အကွိုး”ကို လိုကပြှီး နောငဘြဝ ခုဘဝမှာ ခံစားကှရတယလြို့ ဗုဒျဓဘာသာဝငတြှကေ ယုံကှညကြှပါတယြ…”ကံ = အလုပြ” လို့လဲ တခွို့က ဆိုကှပှနတြယြ …မညသြို့ဆိုစကောမူ တခါတရံမှာ ကိုယ့ြ သိလိုကသြောငြှား မလုပလြိုကတြာတှေ..ဥပကျေခာပှုလိုကတြာတှကှေောင့ြ ဆိုးဝါးတဲ့ ထိခိုကမြှုတှေ.. မဖှဈသင့တြဲ့ အရာတှေ ပေါလြာတတသြလို ကိုယကြ ဂရုတစိုကလြုပတြာတှကှေောင့ြ ကောငြးကွိုးခံစားရတာတှလညြေး ရှိပါတယြ…
မတိုးတကသြေးသော ခတြအေခါတှမှော.. ကိုယဝြနဆြောငြ မိခငဟြာ ပုံမှနြ ကိုယဝြနပြှသခှငြး၊ လိုအပသြော ကာကှယဆြေးမွား ထိုးခှငြး၊ မိခငမြှတဆင့ြ သနျဓသေားအား ကူးစကနြိုငသြော ရောဂါမွား ရှိပါက ကာကှယခြှငြး အစရှိတဲ့ ကနွြးမားရေးအသိတှေ မရှိခဲ့ပမယေ့ြ… ယခု ဖှံ့ဖှိုးဆဲနိုငငြံ(developing country) ဖှဈလာတာနဲ့အညီ မိခငမြှာ သနျဓသေားသို့ ကူးစကနြိုငသြော ရောဂါ ရှိပါက တတနြိုငသြလောကြ ကာကှယနြိုငသြော နညြးလမြးတှေ၊ နထေိုငမြှုပုံစံတှမွေားစှာ ရှိလာပါတယြ…
ဒါကှောင့ြ မိခငြ တဈယောကဟြာ မိမိမှာ ကလေးကို ကူးစကနြိုငသြော ရောဂါပိုး ရှိတာ သိရဲ့သားနဲ့ ကာကှယနြိုငသြော နညြးလမြးတှေ အသုံးမပှုတာ..” ကံ” ကိုပဲ ပုံခလွိုကတြာမွိုး မပှုသင့ပြါ…တတစြှမြးနိုငသြလောကြ ကာကှယမြှုတှေ၊ နထေိုငစြားသောကမြှုတှေ ပှုလုပရြပါမယြ…
မိခငမြှတဆင့ြ သနျဓသေားကို ကူးစကတြယဆြိုရာမှာ.. တခွို့သော ရောဂါပိုးတှဟော ကိုယဝြနဆြောငနြစဉြေ အတှငြးမှာ ကူးစကနြိုငသြလို တခွို့ရောဂါပိုးတှဟော မှေးဖှားခွိနမြှာ ကူးစကနြိုငတြာတှလညြေး ရှိပါတယြ… bacteria ၊ virus ၊ fungi ၊ parasite စသညဖြှင့ြ ကူးစကနြိုငသြော ရောဂါပိုးမွားစှာ ရှိသလို ကူးစကဖြို့ ရာခိုငနြှုနြးတှကလေညြး ရောဂါပိုးနဲ့ လိုကပြှီး ကှဲပှားသှားတတပြါတယြ..
တခွို့ပိုးတှကေ သနျဓသေားနုစဉမြှာ ကူးတယြ.. တခွို့က မိခငသြှေးမှတဆင့ြ ကူးတယြ.. မှေးဖှားခွိနြ သှေးနဲ့ ကူးတယြ.. invasive procedures(ဥပမာ- သနျဓသေား၏သှေးကို ယူခှငြး) စသဖှင့ြ ကူးစကတြတကြှပါတယြ..
တခွို့သော ရောဂါပိုးတှဟော သနျဓသေားဆီ တသကလြုံး ကူးစကသြှားတာတှေ ရှိသလို တခွို့ကလညြး မိခငကြို လိုအပသြော ဆေးဝါးမွား သောကသြုံးစခှငြေးဖှင့ြ သနျဓသေားကို မကူးစကနြိုငတြာတှလေဲ ရှိပါတယြ…တခွို့ရောပါပိုးမွားဟာ ကလေး၏ ဖှံ့ဖှိုးမှု၊ ဉာဏရြညကြို ထိခိုကနြိုငသြလို တခွို့ကတော့ သကရြောကမြှု မရှိပါ…
“မိခငမြှတဆင့ြ သနျဓသေားကို ကူးစကနြိူငသြော ရောဂါပိုး”တှမှော ဥပမာအားဖှင့ြ….
– CytomegaloVirusလို့ခေါသြော ပိုးဟာ သနျဓသေားကို တသကလြုံး ပိုးကူးစကသြှားစနေိုငပြါတယြ.. မှေးဖှားခွိနစြောခှငြး၊ပေါငမြပှည့ခြှငြး၊အသားဝါခှငြး၊ ဦးခေါငြးသခှငြေး စတဲ့ ရောဂါလကျခဏာတှေ ခံစားတတပြါတယြ..
– HIVပိုးရှိတဲ့မိခငမြှ ကလေးသို့ ကူးစကဖြို့ရာ 25% ရှိပါတယြ..အကယြ၍ မိခငဟြာ AIDS ရောဂါခံစားနရပှေီ၊ CD4 count ကနွပှေီဆိုပါက ကူးစကဖြို့ 50%ထိ မှင့တြကလြာနိုငပြါတယြ..မှေးဖှားပှီးခွိနြ ခဏခဏဖွားခှငြး.. မဖှံ့ဖှိုးခှငြး… အသညြးဘလေုံးှကိးခှငြး.. ပါးစပနြာ oral thrushပေါကခြှငြး စသညဖြှင့ြ ခံစားရနိုငပြါတယြ..
အသညြးရောငြ အသားဝါ ” B “ပိုးဟာလညြး ကလေးကို အသားဝါစခှငြေး၊ အသညြးဘလေုံးကှီးစခှငြေး၊ တကခြှငြး စတာတှဖှဈေစနေိုငပြါတယြ…
ထို့ပှငတြခှားတှေ့ရမွားသော Herpes Simplex Virus, Erythrovirus (Parvovirus) B19, Rubella, Vericella Zoster Virus, Treponema pallidum, Toxoplasma gondii စတဲ့ ကူးစကနြိုငသြော ရောဂါပိုးမွားနှင့ြ ရောဂါလကျခဏာ မွားစှာလညြး ရှိပါသညြ…
မိခငဟြာ ကိုယဝြနဆြောငနြစဉေအြတှငြးမှာ တတနြိုငသြလောကြ ဖွားနာသောသူနှင့ြ ထိတှေ့ခှငြးမပှုသင့ပြါ..
သားစိမြးငါးစိမြးမွား၊မကကွသြော အစားအစာမွားကို မစားသင့ပြါ.. မိခငသြို့ ရောဂါပိုးမွား ကူးစကနြိုငသြလို ထိုမှတဆင့ြ သနျဓသေားကိုလဲ ကူးစကနြိုငပြါတယြ.
HIV(သို့) HSV ရောဂါပိုးရှိသောသူနှင့ြ လိငဆြကဆြံခှငြး မပှုသင့ပြါ…
မိခငဟြာ AIDS ရောဂါလကျခဏာပှနခှငြေး၊ CD4 count ကနွပေါက ကလေးဟာ နို့မတိုကသြင့ပြါ…
မိခငဟြာ မှေးဖှားခွိနတြှငလြညြး ကလေးကိုကူးစကနြိုငတြာမို့… လိုအပသြောအခွိနတြှေ ခှဲစိတမြှေးဖှားခှငြးတှေ ပှုလုပရြနိုငပြါတယြ..
လိုအပသြော ကာကှယဆြေးမွားကိုလဲ သတမြှတထြားသော အခွိနမြှာ ထိုးခှငြး စသဖှင့ြ သနျဓသေားအား မကူးစကအြောငြ ကာကှယနြိုငပြါတယြ..
ကနွြးမာ ပွောရြှှငပြှီး သာယာလှပသော မိသားစုမွား ဖှဈကှပါစလေို့ တောငြးဆု မတျေတာပှုလကွြ…
ပိုငနြီမောငြ