ဒေါင်းရောဂါ
Down syndrome ဆိုတာ မွေးရာပါမျိုးရိုးဗီဇရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ လူတိုင်းမှာမိမိနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ မျိုးဗီဇ(gene) အမြောက်အမြားရှိပါတယ်၊။ အဆိုပါgene တွေကို chromosomeဆိုတဲ့ အစုအဝေးအနေနဲ့ ရစ်ပတ်ပြီး ဆဲလ်တစ်ခုခြင်းစီရဲ့ nucleusမှာထားရှိပါတယ်။ nucleusတွေမှာ chromosome 23စုံ (46ခု) ရှိပြီး 1,2,3 စသဖြင့် 23ထိ နံပါတ်စဉ်တပ်ထားပါတယ်။ Down syndromeဆိုတာ chromosome အစုံ 21မှာ chromosome 2ခုမဟုတ်ပဲ 3ခုဖြစ်နေတာရင် down syndromeရဲ့ လက္ခဏာတွေပေါ်လာပါတယ်။
Down syndromeရဲ့ လက္ခဏာတွေက အမျိုးမျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။ ကြီးထွားနှုန်းနှေးကွေးတာ၊ အခြားသူများထက် ဉာဏ်ရည်နိမ့်ကျတာတွေရှိနိုင်ပါတယ်။ down syndromeရှိတဲ့ အရွယ်ရောက်ပြီးသားလူတစ်ယောက်ဟာ 9နှစ်-10နှစ်ကလေးအရွယ်ရဲ့ ဉာဏ်ရည်ရှိနေတာတွေလည်းမြင်တွေ့ရပါတယ်။ ဉာဏ်ရည်ချို့တဲ့နိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာကတော့ ကွဲပြားမှုရှိနိုင်ပါတယ်။
Down syndromeမှာ မွေးရာပါနှလုံးရောဂါနဲ့တွဲနေတာတွေလည်းရှိတတ်ပါတယ်။ နှလုံးမှာရှိတဲ့အခန်းတွေတစ်ခုနဲ့တစ်ခုကို ပိုင်းခြားထားတဲ့အကာအရံတွေ မကောင်းတာ(ventricular Septal defect, atrial septal defect)တွေဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အစာအိမ်နဲ့အူလမ်းကြောင်းမှာဆိုရင်လည်း မွေးကာစမှာနို့တိုက်ရတာ အခက်အခဲရှိနိုင်ပါတယ်။ အူသိမ်ကျဉ်းတာ၊ ဝမ်းသွားရတာခက်ခဲတာတွေလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ မျိုးဆက်ပွားကျန်းမာရေးအနေနဲ့ အပျိုဖော်လူပျိုဖော်ဝင်တာနောက်ကျတာ၊ ကလေးရဖို့ခဲယဉ်းတာ၊ မြုံတာတွေဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ခြေချောင်းလက်ချောင်းလေးတွေတိုနေတာ၊ ခေါင်းသေးနေတာ၊ လူကောင်သေးတာတွေလည်းတွေ့ရပါတယ်။ thyroidဟော်မုန်းချို့တဲ့တာ၊ ရောဂါပိုးဝင်ပြီး မကြာခဏဖျားနာတာ၊ ခုခံအားနည်းပါးတာတွေတွေ့ရတဲ့အပြင် သွေးကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်တာလည်းရှိပါတယ်။
Down syndromeရှိနိုင်လားဆိုတာကိုသိနိုင်တဲ့နည်းလမ်းကတော့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန် 10ပတ်နဲ့ 13ပတ်ကြားမှာ မိခင်ရဲ့အချင်းက ဆဲလ်အနည်းငယ်ကိုယူပြီး မျိုးဗီဇစစ်ဆေးမှုပြုလုပ်လို့ရပါတယ်။ down syndromeဟာ ကုသလို့မရတဲ့ရောဂါအမျိုးအစားထဲမှာပါဝင်ပါတယ်။ ရောဂါကြောင့်ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ဆင့်ပွားရောဂါတွေကို ကုသတာမျိုး၊ ပိုဆိုးမလာအောင်ဟန့်တားတာမျိုးတွေပြုလုပ်ရပါမယ်။ ဒါ့အပြင် ပစ်ပယ်ထားတာမျိုးမလုပ်ပဲ ဖေးမကူညီပြီး လူ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဝင်ဆံ့အောင် ကူညီကြရပါမယ်။ အဲဒီလိုစောင့်ရှောက်မှု၊ ဖေးမကူညီမှုတွေနဲ့ ဆေးကုသမှုတွေနဲ့ပေါင်းစပ်ပြီးလုပ်ဆောင်ပြီး down syndromeရဲ့ ဆိုးကျိုးတွေကို လျော့ချကြရပါမယ်။
Dr. ZZ