ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်မပါဘဲ ဆေးတွေသောက်မိရင်
လူနာတွေဟာ တစ်ခါတစ်ရံ နေမကောင်းဖြစ်ခြင်းကို ဆရာဝန်ထံ သွားရောက်ပြသဖို့ တွန့်ဆုတ်တတ်ကြပါတယ်။ ကောင်းနိုးရာရာဆေးများ ဝယ်သောက်ခြင်း၊ စပ်ဆေးသောက်ခြင်း၊ ပတ်ဝန်းကျင်မှ ညွှန်းသောဆေးဝါးများ သောက်သုံးခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်တတ်ကြပါတယ်။ ထိုကဲ့သို့ ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်မရှိဘဲ ဆေးဝါးသောက်သုံးခြင်းရဲ့ ဆိုးကျိုးလေးတွေကို ပြောပြချင်ပါတယ်။
၁။ ပဋိဇီ၀ ပိုးသတ်ဆေးများ (Antibiotics) ယဉ်ပါးလာခြင်း
ပိုးသတ်ဆေးများသည် ကိုယ်ခန္ဓာကို ဒုက္ခပေးသော၊ ကောင်းကျိုးမပြုသော ဘက်တီးရီးယားပိုးများကို တိုက်ထုတ်ရန် ရည်ရွယ်တီထွင်ထားခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ မလိုအပ်ဘဲ ပိုးသတ်ဆေးများသောက်ခြင်း၊ အချိန်ကာလအပိုင်းအခြားနားမလည်ဘဲ ပိုးသတ်ဆေးသောက်ခြင်း၊ ဆေးပမာဏလျော့နည်းခြင်း (သို့) များလွန်းခြင်း စတဲ့အကြောင်းတွေကြောင့် ပိုးသတ်ဆေး ယဉ်ပါးခြင်း၊ ဆေးမတိုးခြင်းတွေ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်မရှိဘဲ မိမိသဘောဖြင့် ပိုးသတ်ဆေးသောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါတယ်။
၂။ ရောဂါကို အမြစ်ပြတ်မကုသနိုင်ခြင်း
အဆုတ်တီဘီ (TB) ရောဂါကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ချောင်းဆိုးခြင်းတွေဟာ Anti-TB ဆေးများ မမီှိဝဲဘဲ မပျောက်ကင်းနိုင်ပါဘူး။ ရက်ရှည်ချောင်းဆိုးနေခြင်းကို ဆရာဝန်နှင့် မတိုင်ပင်ဘဲ ကောင်းနိုးရာရာ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးများသာ သောက်သုံးမနေသင့်ပါဘူး။ အဆုတ်TB ရောဂါကြောင့် ချောင်းဆိုးခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာ နှုံးချိခြင်း၊ မအီမသာဖြစ်ခြင်းတွေကို ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးများ၊ အဖျားကျဆေးများက ခဏတာသာ သက်သာသွားစေနိုင်တာပါ။ ရောဂါအခံကို ကုသမှသာ ဖြစ်ပေါ်နေသော ဝေဒနာပျောက်ကင်းနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လတ်တလောဖြစ်ပေါ်နေသော ဝေဒနာသက်သာရန် မိမိဘာသာ ဆေးများသောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပြီး ရောဂါအခံရှာနိုင်ရန် ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်သင့်ပါတယ်။
၃။ Expired ရက်လွန်ဆေးများ သောက်သုံးမိခြင်း
ရက်လွန် (Expired) ဖြစ်သောဆေးများကို သောက်သုံးမိလျှင် အာနိသင်လျှော့နည်းနိုင်တဲ့အတွက် သက်သာသင့်သလောက် သက်သာမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ထို့အပြင် သတ်မှတ်ရက်ထက် ကျော်လွန်နေတဲ့ အချို့ဆေးဝါးတွေဟာ Chemical reaction ဓာတုဓာတ်ပြုခြင်းများ ဖြစ်နိုင်ပြီး အန္တရာယ်ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မိမိသောက်သုံးမယ့်ဆေးရဲ့ Expired date ကို အမြဲစစ်သင့်ပါတယ်။
၄။ ဆေးဓာတ်ပြုခြင်းများဖြစ်ပေါ်ခြင်း
အချို့ဆေးဝါးတွေဟာ ပူးတွဲသောက်သုံးဖို့ မသင့်တော်ပါဘူး။ ပူးတွဲမသောက်သုံးသင့်တဲ့ ဆေးတွေကို သောက်သုံးမိပါက ဆေးအာနိသင် လျော့နည်းခြင်း (သို့ ) ဆေးအာနိသင် တိုးလာခြင်း၊ ရင်တုန်ခြင်း၊ မူးဝေခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာကို အန္တရာယ်ပြုခြင်းတွေအထိ ဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မိမိသဘောဖြင့် ဆေးများရောစပ်သောက်သုံးခြင်းကိုလည်း ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါတယ်။
၅။ Dosage ဆေးပမာဏ မှားယွင်းခြင်း
သောက်သုံးရမည့် ဆေးပမာဏ လျော့နည်းလျှင် ရောဂါဝေဒနာ သက်သာမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ထို့အတူ ဆေးပမာဏလွန်ကဲစွာ သောက်မိလျှင်လည်း Overdose ဆေးအဆိပ်သင့်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ကာ အသက်အန္တရာယ်ပါ ထိခိုက်နိုင်ပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့် မိမိသောက်သုံးသင့်သည့် ဆေးပမာဏနှင့် အကြိမ်အရေအတွက်ကို ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပြီးမှသာ သောက်သုံးသင့်ပါတယ်။
ကျန်းမာလှပသော ဘဝတစ်ခု ပိုင်ဆိုင်စေရန် ရည်ရွယ်လျက်
ပွင့်ရည်(ဆေး၂)
ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္မပါဘဲ ေဆးေတြေသာက္မိရင္
လူနာေတြဟာ တစ္ခါတစ္ရံ ေနမေကာင္းျဖစ္ျခင္းကို ဆရာဝန္ထံ သြားေရာက္ျပသဖို႔ တြန္႔ဆုတ္တတ္ၾကပါတယ္။ ေကာင္းႏိုးရာရာေဆးမ်ား ဝယ္ေသာက္ျခင္း၊ စပ္ေဆးေသာက္ျခင္း၊ ပတ္ဝန္းက်င္မွ ၫႊန္းေသာေဆးဝါးမ်ား ေသာက္သံုးျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ထိုကဲ့သို႔ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္မရိွဘဲ ေဆးဝါးေသာက္သံုးျခင္းရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေလးေတြကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
၁။ ပဋိဇီ၀ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား (Antibiotics) ယဥ္ပါးလာျခင္း
ပိုးသတ္ေဆးမ်ားသည္ ကိုယ္ခႏၶာကို ဒုကၡေပးေသာ၊ ေကာင္းက်ိဳးမျပဳေသာ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားကို တိုက္ထုတ္ရန္ ရည္ရြယ္တီထြင္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မလိုအပ္ဘဲ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားေသာက္ျခင္း၊ အခ်ိန္ကာလအပိုင္းအျခားနားမလည္ဘဲ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ျခင္း၊ ေဆးပမာဏေလ်ာ့နည္းျခင္း (သို႔) မ်ားလြန္းျခင္း စတဲ့အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ပိုးသတ္ေဆး ယဥ္ပါးျခင္း၊ ေဆးမတိုးျခင္းေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္မရိွဘဲ မိမိသေဘာျဖင့္ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ျခင္းကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။
၂။ ေရာဂါကို အျမစ္ျပတ္မကုသႏိုင္ျခင္း
အဆုတ္တီဘီ (TB) ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းေတြဟာ Anti-TB ေဆးမ်ား မမီိွဝဲဘဲ မေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါဘူး။ ရက္႐ွည္ေခ်ာင္းဆိုးေနျခင္းကို ဆရာ၀န္ႏွင့္ မတိုင္ပင္ဘဲ ေကာင္းႏိုးရာရာ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးမ်ားသာ ေသာက္သံုးမေနသင့္ပါဘူး။ အဆုတ္TB ေရာဂါေၾကာင့္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ကိုယ္ခႏၶာ ႏံႈးခ်ိျခင္း၊ မအီမသာျဖစ္ျခင္းေတြကို ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးမ်ား၊ အဖ်ားက်ေဆးမ်ားက ခဏတာသာ သက္သာသြားေစႏိုင္တာပါ။ ေရာဂါအခံကို ကုသမွသာ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေဝဒနာေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနေသာ ေဝဒနာသက္သာရန္ မိမိဘာသာ ေဆးမ်ားေသာက္ျခင္းကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ၿပီး ေရာဂါအခံ႐ွာႏိုင္ရန္ ဆရာဝန္ႏွင့္ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။
၃။ Expired ရက္လြန္ေဆးမ်ား ေသာက္သံုးမိျခင္း
ရက္လြန္ (Expired) ျဖစ္ေသာေဆးမ်ားကို ေသာက္သံုးမိလ်ွင္ အာနိသင္ေလ်ွာ့နည္းႏိုင္တဲ့အတြက္ သက္သာသင့္သေလာက္ သက္သာမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ထို႔အျပင္ သတ္မွတ္ရက္ထက္ ေက်ာ္လြန္ေနတဲ့ အခ်ိဳ႕ေဆးဝါးေတြဟာ Chemical reaction ဓာတုဓာတ္ျပဳျခင္းမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး အႏၱရာယ္ရိွႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိေသာက္သံုးမယ့္ေဆးရဲ႕ Expired date ကို အျမဲစစ္သင့္ပါတယ္။
၄။ ေဆးဓာတ္ျပဳျခင္းမ်ားျဖစ္ေပၚျခင္း
အခ်ိဳ႕ေဆးဝါးေတြဟာ ပူးတြဲေသာက္သံုးဖို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ပူးတြဲမေသာက္သံုးသင့္တဲ့ ေဆးေတြကို ေသာက္သံုးမိပါက ေဆးအာနိသင္ ေလ်ာ့နည္းျခင္း (သို႔ ) ေဆးအာနိသင္ တိုးလာျခင္း၊ ရင္တုန္ျခင္း၊ မူးေဝျခင္း၊ ကိုယ္ခႏၶာကို အႏၱရာယ္ျပဳျခင္းေတြအထိ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိသေဘာျဖင့္ ေဆးမ်ားေရာစပ္ေသာက္သံုးျခင္းကိုလည္း ေ႐ွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။
၅။ Dosage ေဆးပမာဏ မွားယြင္းျခင္း
ေသာက္သံုးရမည့္ ေဆးပမာဏ ေလ်ာ့နည္းလ်ွင္ ေရာဂါေဝဒနာ သက္သာမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ထို႔အတူ ေဆးပမာဏလြန္ကဲစြာ ေသာက္မိလ်ွင္လည္း Overdose ေဆးအဆိပ္သင့္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ကာ အသက္အႏၱရာယ္ပါ ထိခိုက္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိေသာက္သံုးသင့္သည့္ ေဆးပမာဏႏွင့္ အႀကိမ္အေရအတြက္ကို ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးၿပိီးမွသာ ေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။
က်န္းမာလွပေသာ ဘဝတစ္ခု ပိုင္ဆိုင္ေစရန္ ရည္ရြယ္လ်က္
ပြင့္ရည္(ေဆး၂)